INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Pomścibórz z Chamska h. Bolesta  

 
 
brak danych - między 1437 a 1440
Biogram został opublikowany w latach 1982-1983 w XXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pomścibórz z Chamska h. Bolesta (zm. między r. 1437 i 1440), cześnik ciechanowski, kasztelan liwski. Pisał się z rodowego Chamska w ziemi zawkrzeńskiej księstwa płockiego, a po r. 1426 także z nabytego wówczas Przybujewa w ziemi zakroczymskiej księstwa warszawskiego. Był najprawdopodobniej synem Nadbora z Chamska, związanego w latach osiemdziesiątych XIV w. z dworem księcia Janusza I. Starszy brat P-a, Nadbor z Opinogóry, był chorążym ciechanowskim (1397–1421), a następnie cześnikiem ciechanowskim (do r. 1433). Na przełomie XIV/XV w. po śmierci ojca P. należał do grona przywódców rodu Boleściców w księstwie płockim; w r. 1408 wystąpił przy boku Bolesty, kaszt. wyszogrodzkiego, i swego brata Nadbora na czele blisko setki rodzin (w większości niedzielnych wspólnot rodzinnych) Boleściców, otrzymujących wtedy przywileje dla swego rodu od księcia płockiego Siemowita IV. Mimo to P., śladem zapewne ojca, niewątpliwie zaś brata, karierę swą związał z dworem warszawskim księcia Janusza, do którego służby wstąpił przed r. 1398, gdy wystąpił jako świadek działań książęcych w Nowogrodzie. Między r. 1413 a 1415 dostał P. urząd podkomorzego ciechanowskiego, którego sprawowanie łączył z udziałem w zarządzie majątków książęcych. Być może już wówczas został rządcą (prokuratorem) liwskim, choć pełnienie przez niego tej funkcji poświadczone jest kilkakrotnie dopiero od r. 1425. Jednakże już w maju 1415 P. był świadkiem w Sokołowie na Podlasiu (leżącym blisko Liwu, lecz w W. Ks. Lit.) fundacji tamtejszego kościoła parafialnego przez Mikołaja Sepińskiego, sekretarza w. księcia Witolda, a od r. 1417 P. występował z reguły przy księciu Januszu I podczas jego pobytów w Liwie.

Na początku lat dwudziestych P. zajął wybitniejszą pozycję w mazowieckiej elicie władzy: we wrześniu 1422 należał do nielicznego zespołu przedstawicieli księcia Janusza I, uczestniczących w polsko-krzyżackich pertraktacjach pokojowych nad jeziorem Mielno. W r. 1428 należał do grona najwyższych urzędników ziemskich, którzy niedługo po śmierci następcy tronu, księcia Bolesława, złożyli hołd jego nieletnim dzieciom, a wnukom panującego księcia Janusza I, Ofce (Eufemii) i Bolesławowi, co było formą uznania ich praw do stolca książęcego. Po śmierci księcia Janusza P. pozostał w kręgu elity władzy tak za regencji księżny Anny, jak i za panowania księcia Bolesława IV, uzyskując coraz to wyższe urzędy: chorążego wyszogrodzkiego (poświadczony od 27 I 1431 do 21 I 1432), a następnie – warszawskiego (od 26 III 1432). W końcu 1433 r. po swym bracie Nadborze został P. cześnikiem ciechanowskim; w tymże czasie objął kasztelanię liwską po Stanisławie z Obór. Jako cześnik ciechanowski i zarazem kasztelan liwski P. potwierdził 8 XII 1434, wraz z Marcinem z Jeżewa, podsędkiem zakroczymskim, darowiznę Jana z Kuchar wsi Załubice i Wola (Załubicka) w ziemi warszawskiej na rzecz klasztoru czerwińskiego. W l. 1435–6 występował P. z tytułem cześnika ciechanowskiego lub tenutariusza liwskiego, natomiast urząd kasztelana liwskiego objął wówczas Wawrzyniec z Belska.

P. przeprowadzał liczne transakcje kupna i wymiany ziemi. Pod koniec rządów księcia Janusza I posiadał prócz Chamska i zapewne pobliskiego Poniatowa (oba w pow. szreńskim) następujące dobra: Borkowo, następnie Przybujewo i Dzbanice w Zakroczymskiem, Zeńbok w Ciechanowskiem, Koszewnicę i wójtostwo w Popowie w Liwskiem oraz przejściowo Lisią Górę w ziemi czerskiej. Pomijając nadania książęce – 7 włók w Koszewnicy i wójtostwo w Popowie (wsi książęcej) – większość posiadłości nabył P. za pieniądze gromadzone przede wszystkim dzięki służbie w książęcym zarządzie lokalnym. Zapewne podeszły wiek zmusił P-a do ustąpienia z rządztwa liwskiego w r. 1436/7, które w r. 1437 sprawował już niejaki Marcisz, jak i do wycofania się z życia publicznego. W r. 1436 P. sprzedał wójtostwo w Popowie, zaś w tymże i w r. n. zapisał swe dobra (Chamsk, Poniatowo, Przybujewo i Zeńbok) synom i wnukom swego zmarłego brata Nadbora. Najprawdopodobniej P. był fundatorem kościoła parafialnego w Zeńboku, który w r. 1442 bp płocki Paweł Giżycki uposażył dziesięciną biskupią. P. zmarł przed r. 1440, kiedy to Ziemak ze Smogorzewa awansował z sędziego na cześnika ciechanowskiego.

Nie wiemy, czy P. był żonaty. Dzieci nie zostawił, jak ukazuje zapis całego majątku, zwłaszcza dóbr rodowych, bratankom i stryjecznym wnukom oraz wdowie po jednym z bratanków.

 

Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., T. III. Mazowsze – woj. płockie. Z. 1, Oprac. A. Borkiewicz-Celińska, Wr. 1980 s. 34–6 (mylnie określona Dadźboga, żona bratanka P-a, jako żona P-a); – Wolff A., Starszeństwo urzędów, W. 1928 s. 17; tenże, Studia nad Urzędnikami maz.; – Cod. Regni Pol. et M. Duc. Lit., IV nr 90; Kod. maz. (Lubomirskiego), s. 152–3, 176, 180, 344; Księga ziemska zakroczymska pierwsza, Wyd. A. Rybarski, W. 1920 nr 1697; Księga ziemska zakroczymska druga, Wyd. K. Tymieniecki, W. 1920 nr 1671; Mazowieckie przywileje rodowe z XIV i XV w., Wyd. W. Semkowicz, Arch. Kom. Hist., Kr. 1903–13 XI nr 5; Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV–XVI w., I–II, Wyd. A. Włodarski, w: Pomniki Prawa wydawane przez Warszawskie Archiwum Główne, W. 1918–30 V–VI; Przywileje, nadania i swobody przez królów polskich, książąt mazowieckich i biskupów płockich…, Wyd. W. H. Gawarecki, W. 1828 s. 91–8; – AGAD: Dok. nr 1451, 2033, 6605, Kapicjana P. 72, Metryka Kor., t. 3 k. 4, 7v., 9, 12, 29v., 33, 39v., 41v., 45, 51v., 56v., 57, 59, 71v., 85, 79v., 88, 89v., 103, 105v., 107, 112v., 113v., 116v., 117v., 192v., 198, t. 335 k. 37; B. Czart.: Teki Naruszewicza, 14 nr 26, 15 nr 123; – Kartoteka Słownika Hist.-Geogr. Mazowsza w Średniowieczu w IH PAN w W.

Kazimierz Pacuski i Małgorzata Wilska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.